Operatörlerden sonra oteller de sıkıntıda. İstihdam alarmı verildi…
Yılın ilk çeyreğinde Rusya’dan Antalya’ya gelen turist sayısı yarı yarıya azaldı. Bu gelişme öncelikle tur operatörlerini sıkıntıya soktu. Şimdi konaklama ve yiyecek-içecek sektörünü etkilemeye başladı. Geçtiğimiz aylarda özellikle Rusya’dan turist getiren operatörlerden batanlar olmuştu. Bu operatörlerin ilgili sektörlere en az 250 milyon dolar borç bıraktığı iddia ediliyor. Rus turist sayısında yıl bazında beklenen düşüş yüzde 25 – 30 arasında. En iyimser tahminlere göre bile yüzde 15 daralma olacağı ve sektörde 600 bin Rus turist kaybı yaşanacağı öngörülüyor. Devlet politikası sonucu daha çok iç pazara yönelen Rus turist, ayrıca son dakika alımları için beklemede.
Rus turistin son dakika rezervasyon beklentisi yüzde 25 indirim. Eğer bu indirimi sektör sağlarsa, zararın şu anda tahmin edilenden daha da yüksek olacağı öne sürülüyor. Bu sıkıntının istihdamın yüzde 16’sını sağlayan turizm sektörünü derinden etkileyeceği ve sektörde işsizliğin artacağı da sektörün öngörüleri arasında. Öte yandan, Rusya’dan turist gelişini teşvik etmek amacıyla alınan önlemlere konaklama sektörünün dahil olmamasına otelcilerden büyük tepki var.
Sektörde istihdam yüzde 25-30 azalacak
Rusya’da Kış Olimpiyatları nedeniyle Kırım ve Soçi bölgelerinde büyük yatırımlar gerçekleştirerek, birçok otel yapıldığını anımsatan Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkan Yardımcısı Yusuf Hacısüleyman, “Bu nedenle Rusya’da iç turizm teşvik ediliyor. Biz de bu eğilimi yakından izliyoruz. Kuşkusuz bunun Türkiye’ye yansımaları da olacak” dedi. Rusya’dan gelecek turist sayısında yüzde 25-30 azalmanın Türkiye’de başta konaklama, yiyecek-içecek olmak üzere tüm sektörleri olumsuz etkileyeceğine dikkati çeken Hacısüleyman, şunları kaydetti: “Rusya’daki ekonomik kriz sadece bu ülkeyi değil Türk ekonomisini de olumsuz etkileyecek. Otellerde doluluk oranları düşeceği için mal satışları da yüzde 25-30 azalacak. İstihdamda da yüzde 25- 30 azalma olacak. İşsizlik artacak. Turizm sezonunu daha az zararla atlatabilmek için turizm sektörü olarak devlete sunduğumuz bazı önerilerimiz vardı. Bu önerilerimiz dikkate alındı. Ancak sezonu bekliyoruz.”
15 gündür ruble stabil
İlk 3 aylık düşüşün değil yılın genelinin değerlendirilmesi gerektiğini, son 15-20 gündür Rusya’da ruble- dolar dengesi stabilize bir seyir izlediğine dikkat çeken Hacısüleyman, “Bu da sevindirici. Rusya ekonomisi kriz içinde. Türk turizm özel ve kamu kesimi bu konuda gerekli işbirliği yaparak önlemlerini alıyor. Rusya’da 1 dolar 57 ruble. Ama bu son 15-20 gündür stabil devam ediyor. Temennimiz bu stabil durumun daha da iyiye gitmesi. Ancak petrol fiyatlarında halen düşüş devam ediyor. 2015 turizm sezonunda Rusya’dan Türkiye’ye gelecek olan Rus turist sayısında geçen yıla göre yüzde 25-30 düşüş öngörüyoruz” şeklinde konuştu.
Zarar, tahminlerin üstünde olabilir
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık da Rusya’daki ekonomik krizin sadece Türk turizmini değil, ülke ekonomisini olumsuz etkileyeceğini vurgulayarak, “Henüz yansımaları söylemek için çok erken. Ancak Rusya’daki ekonomik krizin asıl yükünü konaklama işletmeleri çekecek” diye konuştu. Ayık, şunları kaydetti: “Rusya’daki ekonomik kriz nedeniyle turist sayısında azalma olacak. Bu da otellerin doluluk oranlarını düşürecek, istihdamda azalma olacak. İstihdamın yüzde 16’sını turizm karşılıyor. Emek-yoğun bir sektör. Rusya’daki tur operatörleri Türkiye’ye gidecek Rus turist sayısında yüzde 20-25 daralma tahminde bulunuyor. İyimser tahminlere göre yüzde 15 daralma yaşanması… Bu, 600 bin Rus turist gelmeyecek anlamına geliyor. Rusya’dan müşteri gelse bile zaten yüzde 20-25 fiyat indirimi beklentisi içinde geliyor. İndirim olursa bu da ülke turizm açısından gelir kaybı demek. Turist sayısında azalma olmasa bile fiyatlardaki indirim bizim açımızdan kayıp. Zararın boyutları tahmin edilenlerin çok üstünde olabilir.”
Krizin yükü konaklamada
TÜROFED Başkanı Ayık, Rusya krizi nedeniyle turizm sektörünün hükümete bir dizi önerilerde bulunduğunu ve kabul edildiğini, ancak, teşvik ve desteklerde konaklama işletmelerinin unutulduğunu söyledi. Yaşanan doğal afetlerde üretici ve çiftçiler gibi turizm sektöründe de tur operatörleri, seyahat acenteleri ve uçak şirketlerine yapılan destek ve teşviklerin çok önemli olduğunu ifade eden Ayık, şöyle konuştu: “Tüm sektörü ilgilendiren öneriler paketini hazırlayıp ilgili devlet kurumlarına verdik. Elbette tur operatörleri, seyahat acenteleri ve uçak şirketlerine teşvik verilmesi çok önemli… Ama bu öneriler paketinde konaklama tesisleri dikkate alınmadı. Destekler, teşvikler doğru yerlerde kullanılırsa başarılı olur. Sadece Rusya pazarında değil bütün pazarlarda konaklama işletmelerinin de ihtiyacı olan uygulamalar ve destekler devreye sokulmalı. Kısa, orta ve uzun vadede bu işletmelerin dirençlerini artırmalıyız. Her gelen bizden götürüyor. Turizmin bütün yükü konaklama tesislerinde.”
İlk çeyrekte Antalya’da Rus turist sayısı % 47.4 azaldı
Rusya’da yaşanan ekonomik kriz nedeniyle, yılın ilk 3 aylık döneminde Antalya’ya gelen Rus turist sayısı yarı yarıya azaldı. Antalya Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’nden edinilen bilgiye göre, yılın 3 aylık döneminde Antalya’ya çeşitli ülkelerden ICF Antalya Havaalanı ve Gazipaşa Havaalanı ile deniz yoluyla 595 bin 981 turist giriş yaptı. Yılın ilk çeyreğinde Antalya’ya gelen turist sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.57 azaldı. Rusya gelen sayısı ise yüzde 47.36 azalarak rekor düşüş gösterdi.
İranlı turist sayısı da azaldı, en büyük düşüş Fransızlarda
İranlı turistler son yıllarda Nevruz tatili için Antalya’yı tercih ediyorlardı. Ancak bu yıl Nevruz tatilinde Antalya’ya gelen İranlı turist sayısı da 22.94 azalma gösterdi. Hollanda’dan Antalya’ya gelen turist sayısı yüzde 10.89, Danimarkalı yüzde 37.15, İsveçli yüzde 25.08, Avusturyalı yüzde 8.28, Belçikalı yüzde 6.57, İsrailli turist sayısı yüzde 43.32, Ukrayna yüzde 23.13, Fransız turist sayısı yüzde 78.23, Çek Cumhuriyeti’nden yüzde 44.65 ve Slovenya’dan gelen turist sayısı da yüzde 21.94 düşüş gösterdi. Fransız turist sayısındaki artış dikkat çekerken, pazar hacmi bakımından sektörde Ruslar’dan daha az zarar oluşturdular. Ekonomik durgunluktan çıkmaya başlayan Avrupa pazarında ise Türk turizm sektörü umutlu görünüyor. Almanya’dan Antalya’ya gelen turist sayısında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21, 59 artış oldu. Böylece Antalya’ya gelen turistlerin milliyetlere göre dağılımında Alman turistler ilk sıraya yerleşti. Bu yılın ilk 3 ayında yüzde 22.94 düşüş göstermesine rağmen İranlı turistler ikinci, Ruslar da üçüncü sırada yer alırken, bu ülkeleri İngiltere, Hollanda ve Belçika izledi.
Batan tur operatörleri 250 milyon dolar borç bıraktı
Turizm sektöründe iflas erteleme talebinde bulunan ya da batan operatörlerin otel ve tatil köylerine borçları önemli bir risk olarak ortaya çıktı. Yurtdışı çalışan, özellikle Rusya pazarı faaliyetleriyle dikkat çeken iki büyük firmadan Tez Tour ve GTI’ın, (birinin 160 milyon dolar, diğerinin 33 milyon euro olmak üzere) bıraktıkları borç 200 milyon doları buluyor. Bu zarar sadece konaklama tesislerini değil, yiyecek-içecek sektörüne de olumsuz yansıdı. Piyasada birçok firma ya zarar etti ya da kapanmak zorunda kaldı. Otel ve tatil köyleri tur operatörlerinden alacaklarını tahsil edemeyince tedarikçi firmalara da ödeme yapamadı. Tur operatörlerinin batması, zincirleme tüm sektörleri de etkiledi. Batan irili ufaklı tur operatörlerinin sektörde en az 250 milyon dolar borç bıraktığı iddia ediliyor.
İstanbul’da yüzde 7 artış var
Türkiye’nin turizm rakamları her ayın 23’ünde açıklanıyor. Bu nedenle henüz Türkiye geneli üç aylık rakamlar açıklanmadı. İstanbul’a ise Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanları ile Haydarpaşa, Pendik, Zeytinburnu ve Karaköy limanlarından 1 milyon 423 bin 698 yabancı ziyaretçi geldi. Bu ziyaretçilerden 6 bin 436’sını, Karaköy limanına gelen günübirlik ziyaretçiler oluşturdu. Ocak-şubat aylarında İstanbul’a gelen yabancı sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 arttı. 2015 ilk iki aylık dönemde İstanbul’a gelen en fazla turist arasında ilk sırayı Almanlar aldı. İkinci sırada İran, üçüncü sırada ise Ruslar var. İstanbul’a yılın iki aylık döneminde gelen yabancıların payları şöyle: Almanlar yüzde 8.4, İranlılar yüzde 6.3, Rus yüzde 4.5, İngiliz yüzde 3.8, Fransız yüzde 3.7, ABD yüzde 3.4, İtalyan yüzde 3.0, Güney Koreli yüzde 2.9, Ukraynalı yüzde 2.7, Libyalı yüzde 2.6, Hollandalı yüzde 2.6, Iraklı yüzde 2.6, Suudi Arabistanlı yüzde 2.6, Azeri yüzde 2.5.
(FİKRİ CİNOKUR)